Αλλάζουν τις διαδικτυακές συνήθειες τους οι Ελληνες για επικοινωνία, ψυχαγωγία και αλληλεπίδραση

Οι δραστηριότητες που αφορούν στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προτιμήσεων των πολιτών. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, η πρώτη υπηρεσία που είχε μαζική απήχηση στην ιστορία του διαδικτύου, αποτελεί στις μέρες μας μια παραδοσιακή πλέον υπηρεσία επικοινωνίας με 53% των Ευρωπαίων και 24% των Ελλήνων να την χρησιμοποιούν συχνά.

Αυξητική είναι η τάση των Ευρωπαίων και των Ελλήνων πολιτών χρήσης εξελιγμένων διαδικτυακών υπηρεσιών για επικοινωνία

• Για διαδικτυακή επικοινωνία, Έλληνες και Ευρωπαίοι προτιμούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, την ανταλλαγή μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο, τη συμμετοχή σε ομάδες συζήτησης, την ανάγνωση ιστολογίων και την τηλεφωνία μέσω διαδικτύου με κλήσεις video.
• Οι πολίτες στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα δεν δείχνουν προς το παρόν να εγκαταλείπουν τους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας μέσω σταθερού και κινητού τηλεφώνου.
• Για διαδικτυακή ψυχαγωγία, Έλληνες και Ευρωπαίοι προτιμούν «κατέβασμα» μουσικής, ακρόαση web ραδιοφώνου, παρακολούθηση web τηλεόρασης καθώς και «κατέβασμα» ταινιών ή video clips.
• Ο βαθμός αντικατάστασης των παραδοσιακών υπηρεσιών ψυχαγωγίας από αντίστοιχες εξελιγμένες διαδικτυακές υπηρεσίες ψυχαγωγίας είναι ακόμα σχετικά χαμηλός, με την ανάγνωση ηλεκτρονικών εντύπων και την αγορά μουσικών CDs να επικρατούν μεταξύ αυτών.
• Το 8% των Ευρωπαίων και το 10% των Ελλήνων έχει ήδη αντικαταστήσει τα έντυπα μέσα, για την ανάγνωση ειδήσεων, με το διαδίκτυο
• Η περιορισμένη πρόθεση των πολιτών για χρέωση καταδεικνύει την αντίληψη τους ότι οι υπηρεσίες πρόσβασης σε ηλεκτρονικά έντυπα παρέχονται δωρεάν ή ότι αποτελούν μέρος της υπηρεσίας πρόσβασης στο διαδίκτυο για την οποία ήδη χρεώνονται.

Οι εξελιγμένες υπηρεσίες επικοινωνίας που προτιμούνται περισσότερο από τους πολίτες είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο, η αποστολή μηνυμάτων σε chat sites – συμμετοχή σε ομάδες συζήτησης, η ανάγνωση ιστολογίων και η τηλεφωνία μέσω διαδικτύου με κλήσεις video.

Η ηλικία παίζει τον κυρίαρχο ρόλο στον τρόπο χρήσης του διαδικτύου για επικοινωνία και οι νέοι στην ΕΕ27, αλλά κυρίως στην Ελλάδα, υπερτερούν αισθητά σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό ως προς τη χρήση όλων ανεξαιρέτως των εξελιγμένων υπηρεσιών επικοινωνίας. Τα ποσοστά χρήσης εξελιγμένων διαδικτυακών υπηρεσιών που αντιστοιχούν στους νέους είναι υπερδιπλάσια των ποσοστών που αντιστοιχούν στο γενικό πληθυσμό (στην Ελλάδα είναι τριπλάσια) και έχουν μεγάλη διαφορά (της τάξης του 40% στην ΕΕ27 και 48% στην Ελλάδα) από τα ποσοστά που αντιστοιχούν στους υπαλλήλους/αυτοαπασχολούμενους. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι, το επίπεδο χρήσης εξελιγμένων διαδικτυακών υπηρεσιών επικοινωνίας στους νέους είναι το ίδιο και δεν υπάρχει καμιά υστέρηση μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα οι νέοι Έλληνες υπερτερούν των Ευρωπαίων – ειδικά για video κλήσεις με χρήση κάμερας μέσω διαδικτύου. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο για τους Έλληνες ηλικιωμένους, όπου η υστέρηση τους σε όλο το υπό εξέταση φάσμα διαδικτυακών υπηρεσιών είναι έντονη σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους.

Η μεγάλη ανάπτυξη στη χρήση του διαδικτύου για εξελιγμένες υπηρεσίες επικοινωνίας δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτές οι υπηρεσίες έχουν μειώσει τη ζήτηση για παραδοσιακές υπηρεσίες επικοινωνίας, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και οι κλήσεις με σταθερά ή κινητά τηλέφωνα. Διαπιστώνουμε ότι δεν υφίσταται προς το παρόν έντονη τάση για αντικατάσταση των παραδοσιακών τρόπων επικοινωνίας με νέες εξελιγμένες χρήσεις του διαδικτύου για επικοινωνία. Δηλαδή τόσο οι πολίτες στην ΕΕ27 όσο και στην Ελλάδα δεν δείχνουν να εγκαταλείπουν άμεσα τους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας. Τα double-play πακέτα-προσφορές που περιλαμβάνουν ευρυζωνική σύνδεση συνδυασμένη με σταθερή τηλεφωνία χωρίς επιπλέον κόστος, εξηγούν εν μέρει γιατί δεν προκύπτει η ανάγκη για τους πολίτες να αντικαταστήσουν τις κλήσεις μέσω σταθερού τηλεφώνου με εξελιγμένες διαδικτυακές υπηρεσίες επικοινωνίας. Συνολικά συμπεραίνουμε ότι οι νέες υπηρεσίες χρησιμοποιούνται παράλληλα με τις πιο παραδοσιακές, για τις οποίες όμως η ένταση και συχνότητα χρήσης ποικίλει και ενδεχομένως σταδιακά μειώνεται.

Τα παραπάνω συμπεράσματα σχετικά με την τάση για αντικατάσταση αφορούν μόνο στο γενικό πληθυσμό. Αν εστιάσουμε στους χρήστες διαδικτύου που ήδη χρησιμοποιούν τηλεφωνία μέσω διαδικτύου, διαπιστώνουμε ότι η εικόνα αλλάζει και αρχίζει να αναδεικνύεται τάση για αντικατάσταση. Με δεδομένο όμως ότι προς το παρόν μόλις το 12% των Ευρωπαίων και το 7% των Ελλήνων χρησιμοποιούν ήδη διαδικτυακή τηλεφωνία, οι επιπτώσεις από την τάση αντικατάστασης παραμένουν περιορισμένες στο άμεσο μέλλον.

Αυξητική είναι και η τάση των Ευρωπαίων και των Ελλήνων πολιτών για χρήση εξελιγμένων διαδικτυακών υπηρεσιών για πληροφόρηση και ψυχαγωγία.

Οι περισσότερο δημοφιλείς διαδικτυακές δραστηριότητες και υπηρεσίες πληροφόρησης και ψυχαγωγίας μεταξύ Ευρωπαίων και Ελλήνων πολιτών είναι το «κατέβασμα» και η ακρόαση μουσικής (εκτός web ραδιοφώνου), η ακρόαση web ραδιοφώνου και/ή η παρακολούθηση web τηλεόρασης, καθώς και το «κατέβασμα» και η παρακολούθηση ταινιών ή video clips από αρχεία (εκτός web τηλεόρασης). Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνουν «ανέβασμα» υλικού όπως είναι τα κείμενα, οι φωτογραφίες, τα video και η μουσική δεν είναι ακόμα εξίσου διαδεδομένες όσο οι προαναφερθείσες (που περιλαμβάνουν «κατέβασμα» υλικού).

Διαπιστώνουμε επίσης ότι ένα μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων και Ελλήνων πολιτών δεν υιοθετεί ακόμα τις εξελιγμένες διαδικτυακές υπηρεσίες πληροφόρησης και ψυχαγωγίας. Η τάση αντικατάστασης είναι περιορισμένη για το γενικό πληθυσμό και ανύπαρκτη για τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους (55-74 ετών), με την ανάγνωση ηλεκτρονικών εντύπων και την αγορά μουσικών CDs να έχουν επιφέρει τις μεγαλύτερες αλλαγές στις συνήθειες των πολιτών. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εξοικείωση των Ελλήνων με όλες τις εξελιγμένες υπηρεσίες πληροφόρησης και ψυχαγωγίας είναι μεγαλύτερη από αυτή των Ευρωπαίων πολιτών, με εξαίρεση τη χρήση του διαδικτύου για συναλλαγές με τους δημόσιους φορείς.

Σχετικά με τη στάση των πολιτών για χρέωση διαδικτυακού περιεχομένου, οι μισοί Ευρωπαίοι και ένας στους τρείς Έλληνες δηλώνουν τελείως αρνητικοί, δηλαδή ότι δεν έχουν καμιά πρόθεση να πληρώσουν για οποιοδήποτε λόγο. Η περιορισμένη πρόθεση των πολιτών για χρέωση φανερώνει την αντίληψη των πολιτών ότι οι υπηρεσίες πρόσβασης σε ηλεκτρονικά έντυπα παρέχονται δωρεάν ή ότι αποτελούν μέρος της υπηρεσίας πρόσβασης στο διαδίκτυο για την οποία ήδη χρεώνονται.

Είναι προφανές ότι σε όλες τις κατηγορίες των εξελιγμένων διαδικτυακών υπηρεσιών επικοινωνίας, πληροφόρησης και ψυχαγωγίας προηγείται η νέα γενιά. Οι απόψεις τους για το διαδίκτυο και η προσέγγιση τους διαφέρουν στο ότι οι περισσότεροι δεν είναι απλά παθητικοί καταναλωτές διαδικτυακού περιεχομένου που προσφέρεται από ένα μικρό αριθμό παρόχων, αλλά πραγματικοί εξερευνητές του κυβερνοχώρου όπου το περιεχόμενο και οι υπηρεσίες προσφέρονται για κατέβασμα, ανταλλαγή, επαναχρησιμοποίηση, διάδοση, δημιουργία και αναδημιουργία. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι η πρόθεση των νέων ηλικίας 16-24 ετών ως προς τη χρέωση τους για πρόσβαση σε ηλεκτρονικά έντυπα παραμένει σε γενικές γραμμές αρνητική, με εξαίρεση ίσως τις υπηρεσίες εκείνες που προσφέρουν προστιθέμενη αξία επιπλέον από αυτή του διατίθεται δωρεάν.